BTS – (ang. Base Transceiver Station) stacja bzowa telefonii komórkowej systemu GSM. Błędne jest używanie określenia BTS do stacji bazowej UMTS, którą należy poprawnie nazywać NodeB. Stacja bazowa zapewnia bezprzewodową łączność między terminalem abonenta (telefonem) a infrastrukturą operatora. W tym celu na stacji bazowej zamontowane są odpowiednie urządzenia radiowe oraz anteny. W Polsce najczęściej stacje bazowe posiadają trzy sektory (komórki) każdy sektor obsługuje osobna antena lub zestaw dwóch anten, najczęściej o kącie promieniowania ok. 120 stopni, tak, aby uzyskać równomierny zasięg wokół stacji bazowej. W początkowej fazie rozwoju sieci GSM w Polsce niektóre stacje bazowe na terenach o małym zaludnieniu wykonywano jako dookólne, bez podziału na sektory, lub umieszczano tylko dwa sektory z silnym ukierunkowaniem na drogę, którą miała pokryć stacja bazowa. Na terenach o dużym zaludnieniu (w miastach) często stawia się dwusystemowe stacje bzowe GSM 900/1800 w sumie z sześcioma sektorami, lub dodaje się dodatkowy sektor w tym kierunku, w którym występuje zwiększony ruch w sieci. Często takie dwusystemowe stacje bazowe wyposażone są w dwusystemowe anteny GSM 900/1800.

GSM – (ang. Global System for Mobile Communications) najpopularniejszy na świece standard telefonii komórkowej. Przekaz głosu w sieci GSM jest w pełni cyfrowy. Obecnie na świecie zbudowane są sieci GSM 400, GSM 850, GSM 900, GSM 1800 oraz GSM, 1900. Jest również zdefiniowany standard GSM 700, ale nie zbudowano w nim żadnej sieci. Numery przy nazwie każdego standardu pochodzą od częstotliwości używanej przez dany standard. Sposób transmisji danych w każdej sieci GSM bez względu na częstotliwość jest taki sam. Wymienione standardy GSM różnią się tylko częstotliwością używaną do transmisji. Standardy GSM 900 i GSM 1800 stosowane są głównie w Europie, natomiast standardy GSM 1900 i GSM 850 w Stanach Zjednoczonych. W początkowej fazie rozwoju sieci GSM terminale (telefony) były jednostystemowe tzn. obsługiwały tylko jeden standard GSM. Wszystkie obecnie produkowane terminale na rynek europejski są dwusystemowe (GSM 900/1800), a większość z nich obsługuje również standardy GSM1900 oraz GSM 850 stosowane głównie w USA. Ze względu na propagację fali radiowych największy zasięg zapewniają systemy GSM działające na niższych częstotliwościach (GSM 900 oraz GSM 850). System GSM 400 zapewnia jeszcze większy zasięg, nie jest on jednak popularny gdyż powstał głównie po to, żeby zastąpić analogowe sieci NMT 450.

UMTS – (ang. Universal Mobile Telecommunications System) system telefonii trzeciej generacji (3G) będący następcą systemu GSM. W odniesieniu do GSM umożliwia znacznie szybszy transfer danych oraz oferuje nowe usługi, takie jak np. wideorozmowa. Transmisja w sieci UMTS opiera się na technologii WCDMA (szerokopasmowego wielodostępu do kanału w dziedzinie kodu). Zastosowanie WCDMA powoduje, że sieć zachowuje się inaczej niż siec TDMA (GSM). Pojawiają się specyficzne ograniczenia, takie jak „oddychanie komórki” oznaczające uzależnienie zasięgu komórki od natężenia ruchu. Przełączanie się terminala między komórkami w systemie UMTS jest bardziej skomplikowane niż w systemie GSM, możliwe jest również płynne przełączanie się między systemem UMTS a GSM. Anteny stacji bazowych UMTS często wyposażane są w zdalną elektryczną regulację tiltu (Remote Electrical Tilt). Spowodowane jest to zmiennością zasięgu danej komórki pod wpływem jej obciążenia. Przy zbyt dużym obciążeniu komórki zachodzi konieczność zmniejszenia zasięgu, a co za tym idzie zwiększenia tiltu anteny. Konieczność taka może zachodzić nawet kilka razy dziennie. Systemy zdalnej regulacji tiltu można łatwo dostrzec w przypadku anten Kathrein. Najprościej można to opisać jako małe prostopadłościany przymocowane do dołu anteny (obok miejsca gdzie podłącza się kable) zamiast wystającego tam normalnie walcowatego kawałka plastiku, który jest osłoną śruby służącej do regulacji tiltu. Pojawiły się również anteny Kathrein z wbudowana elektryczną regulacją tiltu wewnątrz anteny, nie wiem jednak czy są stosowane w Polsce. Warto zauważyć, że niektóre polskie sieci (Era i najprawdopodobniej Orange) w ramach oszczędności nie wyposażają niektórych stacji bazowych w systemy zdalnej regulacji tiltu. Nie zaobserwowałem jednak żadnej stacji bazowej UMTS Plusa bez systemu elektrycznej regulacji tiltu. Niestety nie wiem jak wygląda w Polsce sprawa zdalnej regulacji tiltu w przypadku z anten firmy Powerwave, które są stosowane przez Orange i czasem przez Erę.

NMT – (ang. Nordic Mobile Telephone) analogowy system telefonii komórkowej (tzw. pierwszej generacji), początkowo stosowany w krajach skandynawskich, pierwotnie przystosowany do pracy w paśmie 450 MHz, ze względu na małą pojemność wprowadzono również wersją działającą w paśmie 900 MHz (te same częstotliwości co GSM 900). W Polsce PTK Centertel zbudował sieć NMT450i. Standard NMT450i posiada kilka unowocześnień w stosunku do NMT450. W systemie NMT450 i NMT450i transmisja głosu odbywa się w sposób całkowicie analogowy, co umożliwia bardzo łatwe podsłuchanie rozmowy, a nawet bezpłatnie nielegalne dzwonienie. Ostatnio system NMT w Polsce był wykorzystywany do zapewnienia dostępu do telefonu dla abonentów Telekomunikacji Polskiej na terenach gdzie instalowanie klasycznej linii telefonicznej jest nieuzasadnione ekonomicznie. Jednak ze względu na niższy poziom zabezpieczeń tego rozwiązania niż oryginalnej sieci komórkowej NMT450i Telekomunikacja Polska stopniowo wycofuje się z używania tego rozwiązania. W Polsce analogowa sieć NMT450i ma działać do końca 2008 roku, wtedy ma zakończyć się cyfryzacja sieci i przejście do systemu CDMA 450.

NodeB – stacja bazowa systemu UMTS. Obecnie NodeB uruchamiane są przez operatorów głównie w dużych miastach. Wszyscy dotychczasowi operatorzy GSM, uruchamiając NodeB korzystają z dotychczasowych lokalizacji BTSów, dokładając tylko pasmo UMTS. Era jako jedyna stawia również „czyste” NodeB, co jest zjawiskiem dość dziwnym, biorąc pod uwagę zbyt małą pojemność sieci GSM Ery w miastach. Pozostali operatorzy GSM (Orange i Plus) rozbudowują stare stacje bazowe dodając UMTS, a stawiając nowe stacje bazowe umożliwiają sobie ich prostą rozbudowę poprzez umieszczanie dwusystemowych (GSM/UMTS) anten, lub od razu uruchamiają stację bazową GSM/UMTS. Orange na nowych i przebudowywanych stacjach bazowych umieszcza anteny na zapas (ostatnio na każdy sektor dwie anteny Powerwave jedna zawierająca dwa zestawy GSM1800/UMTS, a druga zawierająca zestaw GSM 900 i zestaw UMTS/GSM1800). Jako ciekawostkę można podać fakt, iż większość anten GSM 1800 produkowanych przez czołowych producentów (Powerwave, Kathrein) może również pracować w paśmie UMTS.

radiolinia – łącze mikrofalowe stosowane przez operatorów głównie do połączenia stacji bazowej z infrastrukturą (siecią szkieletową) operatora. W Polsce transmisja danych między stacjami bazowymi jest realizowana głównie przy użyciu łączy mikrofalowych. Rzadko można spotkać stacje bazowe bez łącza mikrofalowego, korzystające z modemów HDSL. Operatorzy wykorzystują również łącza mikrofalowe do budowy sieci szkieletowej. Łącze mikrofalowe jest w stanie zapewnić jakość oraz prędkość porównywalną ze światłowodem. Istnieją już radiolinie przesyłające dane z prędkością 1 Gbit/s. Przyjmuje się, że zasięg łącza mikrofalowego może wynosić do 50-60 km. Obie anteny łącza mikrofalowego muszą się „widzieć” tzn. nie może być miedzy nimi żadnych przeszkód terenowych typu góry, budynki, drzewa itp. Do budowy łącz mikrofalowych używane są anteny paraboliczne o silnej kierunkowości. Za łącze mikrofalowe użytkownik łącza (w tym przypadku operator sieci komórkowej) musi wnosić roczną opłatę zależną od wielkości miasta, w którym umieszczona jest radiolinia, szerokości zajętego pasma oraz częstotliwości (im wyższa częstotliwość i węższe pasmo, tym niższa opłata, ale mniejszy zasięg i prędkość transmisji).

Handover – (w terminologii amerykańskiej: handoff) przełączenie połączenia radiowego terminala z jednej stacji bazowej do drugiej w czasie, gdy połączenie jest aktywne (np. gdy prowadzona jest rozmowa). Może również nastąpić przełączenie między różnymi komórkami należącymi do jednego BTSa. W systemie GSM występuje tylko jeden rodzaj handoveru tzw. hard handover oznaczający pełne przełączenie terminala między dwoma komórkami (kanałami). W systemie UMTS występują dodatkowo dwa inne rodzaje handoveru soft handover i softer handover.

LAC – (ang. Local Area Code) numer identyfikacyjny obszaru, w jakim znajduje się komórka.

CID – (ang. Cell Identifier) numer identyfikacyjny komórki. Zawsze w danym obszarze LAC może występować tylko jedna komórka o jednym numerze CID. U wszystkich polskich operatorów ostatnia cyfra (w terminologii informatycznej najmniej znacząca) numeru LAC (dziesiętnie) oznacza numer sektora stacji bazowej. Pozostałe cyfry są takie same dla określonej stacji bazowej.

BSC – (ang. Base Station Controler) kontroler (sterownik) stacji bazowej sieci GSM. Pełni nadzór nad kilkunastoma bądź kilkudziesięcioma stacjami bazowymi (BTS), odpowiada za zarządzanie stacjami bazowymi, oraz transmisję danych pomiędzy stacjami bazowymi a resztą sieci. Z poziomu BSC Operator zarządza radiową częścią sieci, zmieniając parametry poszczególnych stacji bazowych. BSC odpowiedzialne też jest za przydzielanie telefonowi komórkowemu wolnej szczeliny czasowej na odpowiedniej częstotliwości oraz za śledzenie jakości rozmowy. W razie jej pogorszenia, np. gdy abonent oddala się od obsługującej go stacji bazowej, zostanie przydzielona mu inna częstotliwość obsługiwana przez inną stację bazową, oraz odpowiednia szczelina czasowa. Kilka BSC jest podłączonych do jednego MSC

MSC – (ang. Mobile Switching Centre) cyfrowa centrala telefoniczną przystosowaną do pracy w sieci GSM. Głównym zadaniem MSC jest zestawianie rozmów i komutacja łączy na czas transmisji, dodatkowo realizowane są zadania charakterystyczne dla sieci mobilnych, takich jak autoryzacja i uwierzytelnianie (przy współpracy z parą HLR AuC ang. Authentication Center), oraz udział w niektórych odmianach handoveru. Liczba MSC w sieci zależy od ilości abonentów i generowanego przez nich obciążenia sieci.